Η σύνοδος των Αρχηγών Κρατών του Βόρειου-Ατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ), η οποία πραγματοποιήθηκε τον Αρπίλιο του 2008 στο Βουκουρέστι της Ρουμανίας, ανέδειξε ένα ακόμη μείζον θέμα που σχετίζεται με την «πολιτική της ενεργειακής ασφάλειας». Για τον λόγο αυτό, στις από κοινού αποφάσεις των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ , επισημάνθηκε η σημαντικότητα του ρόλου του σήμερα αλλά και η μελλοντική προοπτική συμμετοχής του ΝΑΤΟ στον τομέα ενεργειακής ασφάλειας.
Εκδόθηκε από το περιοδικό Press Code Ιούλιο 2008
Από τα μέχρι τώρα δεδομένα διαφαίνεται ότι μια συγκεκριμένη πολιτική του ΝΑΤΟ περί της «ασφάλειας της ενέργειας» βρίσκεται σε πρωτογενές επίπεδο μελέτης. Έως τώρα πιστεύεται πως δεν υπάρχουν ουσιαστικές συλλογικές ενέργειες των κρατών  για την δραστηριότητα της Συμμαχίας, ως φορέα παροχής ασφάλειας στα ενεργειακά θέματα καθώς: 1) δεν έχει ολοκληρωθεί ο νέος γεωενεργειακός χάρτης 2) το ΝΑΤΟ δεν διαθέτει νομικά την δικαιοδοσία να συμβάλλει στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας σε επιχειρήσεις πέραν των γεωγραφικών ορίων του.
Η υιοθέτηση μιας νέας πολιτικής του ΝΑΤΟ περί «ενεργειακής ασφάλειας», πιστεύεται ότι σε πολιτικό επίπεδο αποτελεί πολιτική πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών και εθνικό τους συμφέρον, ως αντίβαρο της εξελικτικής πορείας εκμετάλλευσης και εμπορικότητας του αερίου και του πετρελαίου της Ρωσίας, κυρίως αναφορικά με την αγορά και την κατανάλωσή τους από τις χώρες της Ε.Ε. Με απόφαση-πρόταση της ολομέλειας της 109ης συνέλευσης του Αμερικανικού Κογκρέσσου καθώς και της απόφασης-πρότασης της Αμερικανικής Βουλής (Senate Resolution 456), προτείνεται η υιοθέτηση πολιτικής από το Βόρειο-Ατλαντικό Συμβούλιο με πρωτοβουλία της Αμερικανικής Κυβέρνησης .
Ας σημειωθεί ότι η Ρωσία αποτελεί τον κατεξοχήν εξαγωγέα φυσικού αερίου, από την οποία, όπως ανέφερε και ο James Shea , η Ε.Ε εισαγάγει με δεδομένα του 2006, 44% φυσικό αέριο, εκ’ των οποίων το 50% έρχεται από την Ρωσία και το οποίο αναμένεται να αυξηθεί στο 60% μέσα σε 20 χρόνια. Για τις Η.Π.Α, όπως αναφέρει ο Ida Garibaldi, η πολιτική αυτή στάση της Ρωσίας χαρακτηρίζεται ως «επιθετική» . Ταυτοχρόνως και δεδομένης της αύξησης των τιμών του πετρελαίου που οφείλονται: 1) στον πόλεμο του Ιράκ, 2) στις τρομοκρατικές επιθέσεις, 3) στην πολιτική και οικονομική αστάθεια στο Νιγηριακό Δέλτα , 4) στις φυσικές καταστροφές 5) στις «ανασφαλείς», όπως έχει χαρακτηριστεί, πολιτικές κινήσεις του Ιράν σε διεθνές επίπεδο, και 6) στη μή βιώσιμη επίλυση των προβλημάτων στην μέση Ανατολή. Για όλα τα παραπάνω οι Η.Π.Α θεωρούν ως  βιώσιμη και συμφέρουσα λύση την υιοθέτηση μιας νέας πολιτικής ασφάλειας στον τομέα της ενέργειας σε Συμμαχικό επίπεδο ώστε να εξασφαλιστούν: 1) η ασφάλεια επικοινωνίας και μεταφοράς του πετρελαίου στα στενά του Hormuz στον Περσικό κόλπο, 2) να εξασφαλιστεί η σταθερότητα στις χώρες της Κεντρικής Ασίας με γνώμονα το συμφέρον τη Ε.Ε, 3) να δημιουργηθούν υπηρεσίες συνεργασίας και πληροφοριών σε ΝΑΤΟϊκό επίπεδο με έδρα το Molesworth στο Ηνωμένο Βασίλειο, ώστε να υπάρχει καλύτερος έλεχγος για αποτροπή κρίσεων 4) να υπάρξει προστασία βασικών υποδομών και 5) να αναπτυχθεί συνεργασία και των περιφερειακών κρατών μή-κρατών μελών του ΝΑΤΟ, μέσω της Σύμπραξης για την Ειρήνη (Partnership for Peace) και της Επιστήμης για την Ειρήνη (Science for Peace), καθώς και σε διμερές επίπεδο μεταξύ συνεργαζόμενων κρατών και του ΝΑΤΟ .
Σε επιχειρησιακό επίπεδο, το ΝΑΤΟ συμμετέχει κυρίως μέσω της επιχείρησης του Active Endeavour, στον έλεγχο και την παροχή ασφάλειας μεταφοράς των πλοίων και της προστασίας στα «choke points» (σημεία με υψηλό δείκτη επικινδυνότητας), όπως επίσης και στην προστασία των ενεργειακών υποδομών που συνδέουν την Λιβύη με την Ιταλία και το Μαρόκο με την Ισπανία .
Η Βόρειο-Ατλαντική Συμμαχία κατά την σύνοδο του Βουκουρεστίου το 2008 ενίσχυσε την πολιτική απόφαση της συνόδου της Ρίγα του 2006, και προσδιόρισε το στρατηγικό πλάνο στον τομέα ασφάλειας της ενέργειας, του οποίου τα πρώτα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν στην επόμενη σύνοδο κορυφής του 2009.
Σύμφωνα με τα παραπάνω το ΝΑΤΟ θεωρείται πως μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας βιώσιμης πολιτικής στρατηγικής για την ασφάλεια της ενέργειας. Ωστόσο, τέτοιες ενέργειες θα απαιτούσαν την οριοθέτηση νέων ρόλων και νέων γενικότερων στρατηγικών πολιτικών του ΝΑΤΟ που να εμπεριέχουν και την συμμετοχή των Συμμαχικών δυνάμεων ασφάλειας και σε επιχειρήσεις εκτός των γεωγραφικών ορίων της Συμμαχίας και σε «non-article 5 operations» , και σε συνεργασία με μή κράτη-μέλη συνεργαζόμενα με την Συμμαχία. Πιστεύεται πως ο χαρακτήρας των επιχειρήσεων μιας ανανεωμένης και σύντομα σε στρατηγικό πλάνο Συμμαχίας, όπως θα συζητηθεί στην σύνοδο του 2009, πρέπει να εμπεριέχει στοιχεία αποτρεπτικού χαρακτήρα και τη δυνατότητα ενίσχυσης πληροφοριών σε προληπτικό επίπεδο και στον τομέα συμμετοχής της ενεργειακής ασφάλειας.
Όπως αναφέρει και ο Thierry Legendre, σε πολιτικές κρίσεις που προέκυψαν στο παρελθόν, λόγω της αγοράς πετρελαίου όπως το 1973 και το 1979,  η Συμμαχία δεν ήταν έτοιμη να συμμετέχει ενεργά . Κατά τον 21ο αιώνα τα γεωπολιτικά δεδομένα έχουν αλλάξει. Η Συμμαχία συνεχώς μεταλλάσσεται σε όλα τα επίπεδα. Η συνεργασία και η παροχή ασφάλειας της Συμμαχίας είναι εφικτή, βάση του άρθρου 4 της Συμμαχίας, και όπως αναφέρεται, με «συγκεκριμένα πακέτα ασφάλειας στην προστασία ενός ή ποικίλων συμμάχων». Μια τέτοια συμμετοχή θα πρέπει να αποτελείται από ταχείες δυνάμεις ασφάλειας, διαλειτουργικές σε αέρα, γή και θάλασσα, και η οποία θα συντονίζεται πιθανώς από το «Civil Emergency Plan and Euro-Atlantic Disaster Response Coordination Centre».
Ο Δρ. Μάριος Παναγιώτης Ευθυμιόπουλος, υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση, είναι Αριστούχος Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης Πανεπιστημίου Κρήτης. Με γνωστικό αντικείμενο τις σχέσεις ΝΑΤΟ και ΝΑΤΟ-Ρωσίας.
Για περισσότερες πληροφορίες βλέπε  τις αποφάσεις της συνόδου του ΝΑΤΟ Βουκουρέστι Απρίλιος 2008 http://www.nato.int/docu/pr/2008/p08-049e.html
“NATO and Energy Security”, Paul Gallis, Specialist in European Affairs Foreign Affairs, Defense and Trade Division, CRS Report for Congress Order Code RS22409, March 2008, Prepared for Members and Committees of Congress, The Library of Congress.
NATO Spokesman on NATO review φθινόπωρο 2006.
“ΝΑΤΟ and European Energy Security” by Ida Garibaldi, March 28 2008 by the American Enterprise Institute for Public Policy Research, European Outlook.
βλέπε: “NATO’s role in Energy Security” www.nato.int/issues/energy_security/practice.html   
Ο.Π.  Για περισσότερες πληροφορίες βλέπε «Crisis management operations under article 5 http://www.nato.int/issues/crisis_management/evolution.html
«Energy Security, a new NATO issue?» Video interview with Thierry Legendre, Policy Advisor in the Office of the NATO Secretary General of NATO, 16 January 2008, www.nato.int/docu/speech/2008/s080116b.html

DISCLOSURE

All written content of this article on this site is the exclusive copyright property Strategy International (SI) Ltd and the author who has written It. No use can be made unless there is a written prior request and consent by the author and company. Requests can be made at [email protected]